Eind september publiceerde Rutger Bregman een artikel op De Correspondent met als titel “Nee, je bent niet goed zoals je bent”. 1) Hij is één van mijn favoriete Correspondenten en de titel maakte me nieuwsgierig, dus ik nam een kijkje. Het was, in zijn woorden, “een aanklacht tegen de verspilling van talent”. Waarin hij ook de FIRE-beweging noemt, en wegzet als “geen ambitie, geen moraal”. Dat triggerde mij, en daar heb ik een mening over. Ik wil namelijk óók FIRE worden. Moreel FIRE. Want in mijn ogen kan dat ook heel goed.
Wat is FIRE?
Om het artikel en mijn mening daarover te kunnen begrijpen, moet je weten wat de FIRE-beweging is. FIRE staat voor Financially Independent, Retire Early. Ofwel: Zo snel mogelijk financieel onafhankelijk worden om vroeg met pensioen te kunnen gaan. Ofwel: Snel vermogen opbouwen zodat je op een zo laag mogelijke leeftijd kunt rentenieren.
Het idee erachter is dat je niet tot je zoveelenzestigste wilt wachten tot je met pensioen mag, omdat je dan al over je fysieke piek heen bent. Niet tof om in de bloei van je leven alleen maar te moeten werken, tot je oud en krakkemikkig bent, en dan pas mag genieten. En wie zegt dat je die pensioenleeftijd überhaupt haalt?
Ook is er een FIRO-beweging: Financially Independent, Retire Often. Ofwel: Regelmatig sabbaticals (mini-pensioen) nemen.
Waar gaat Rutgers artikel over?
Zoals Rutger in zijn eerste paar zinnen al zegt: Het artikel is een aanklacht tegen de verspilling van talent. Veel mensen die wél alle kansen in hun leven krijgen (denk bijvoorbeeld aan hoog opgeleide Nederlanders), die iets geweldigs en noemenswaardigs zouden kunnen doen, iets waar ze met recht trots op kunnen zijn, eindigen in “suffe, nutteloze of zelfs schadelijke banen”. Banen die aan de ene kant niks toevoegen voor de persoon (niet ambitieus) en die ook niks toevoegen of verbeteren voor de aarde (niet idealistisch). In het slechtste geval dus de aarde kapot maken, als je bijvoorbeeld bij Shell gaat werken ofzo.
Het tegengestelde hiervan noemt hij morele ambitie: Je carrière wijden aan het verbeteren van de wereld. Ja, ook hier kun je prima je brood mee verdienen. Het verbeteren van de wereld hoeft echt niet alleen liefdadigheid te zijn. (Júíst niet, in mijn ogen, omdat het dan een ding voor “erbij” wordt. Maar dat is een discussie voor een andere keer.)
Rutger maakt een mooi schema waarin hij je gebruik van je talenten indeelt in verschillende vakken:
De FIRE-beweging komt in de eerste categorie, “geen moraal + geen ambitie”. Als je kijkt naar het gros van de mensen die FIRE willen worden, snap ik die indeling volledig en sta ik er ook helemaal achter.
Veel daarvan bouwen hun vermogen op door te beleggen in crypto of ETF’s van de grootste, populairste beursindexen. Bij crypto is er vies veel energie nodig voor de berekeningen om te minen en voor transacties, en creëertverder niet iets van waarde. Die populaire grote ETF’s dat zijn vaak gevestigde bedrijven met hun roots in de fossiele industrie, overconsumptie, uitbuiting en vervuiling.
Ze investeren ook veelvuldig in vastgoed, waardoor mensen die een huis nodig hebben geen huis kunnen vinden, of er reteveel voor moeten betalen, of dat nou koop of huur is.
Wanneer ze dan FIRE zijn, doen ze vooral dingen die ze leuk vinden, zoals de wereld over reizen. Veel vliegen. Ook niet bepaald goed voor onze planeet.
Dus ja, ik snap volkomen hoe Rutger tegen die FIRE beweging aankijkt, en ik kijk daar ook zo tegenaan. Maar de onderliggende principes kun je in mijn ogen ook anders inzetten. Ik noem het voor het gemak maar even “moreel FIRE”.
Mijn FIRE droom
Ik wil namelijk moreel FIRE worden. Of FIRO. Ik wil niet 40 uur in de week werken om pas tegen mijn zeventigste met pensioen te kunnen. Is ook de reden waarom ik heel snel weer uit loondienst ben gestapt, en voor een tweede keer het ondernemen heb opgepakt.
Ten eerste trek ik die 40 uur per week helemaal niet, mijn mental health gaat er dan aan onderdoor. Ik heb al twee burnouts gehad en zit niet te wachten op een derde. Ik wil werk doen wat ik leuk vind, en zelf bepalen hoe ik het doe, wanneer ik het doe en hoeveel tijd ik eraan besteed.
Ten tweede wil ik tijd besteden aan de dingen die ik leuk en belangrijk vind: Aan de ene kant duurzaam leven, van de natuur genieten, lange trektochten maken, en anderen daarmee inspireren. Duurzaam leven betekent vaak ook langzamer leven, niet voor snelle gemakzucht kiezen, maar meer tijd en aandacht besteden aan dingen, zoals spullen repareren, zelf maken, upcyclen, gebruik maken van de kracht van de natuur. Dat zijn dingen die tijd nodig hebben.
Maar ik wil ook tijd besteden aan vrijwilligerswerk: bijvoorbeeld mijn skills inzetten voor De Nieuwe Gevers, waar ik af en toe gratis een website bouw voor een kleine stichting, of advies en hulp geef op dat gebied. Ik zet me ook in voor GroenLinks (ik doe bestuur voor de afdeling Hengelo) en ben vrijwilliger voor Zero Waste Nederland.
Dat zijn allemaal dingen die ik leuk en belangrijk vind, waar ik goed in ben, maar die ik er echt niet bij zou kunnen doen als ik ook nog fulltime zou moeten werken. Ofwel: het principe van FIRE zou mij heel goed kunnen dienen. Maar dan wil ik het wel op een duurzame manier vormgeven.
Moreel FIRE: Hoe zie ik dat voor me?
Het hele FIRE gebeuren heeft een aantal aspecten in mijn ogen:
Wat voor werk je doet
De eerste morele keuze die je kunt maken is wat voor werk je doet. Er zijn zat banen bij duurzame bedrijven die prima betalen. Als ondernemer kun je ook wat je doet zo duurzaam vormgeven als je zelf wilt.
I mean, ik ben begonnen als dertien-in-een-dozijn webdesigner, ben me bewust geworden van de klimaatimpact van het internet, en ben me vervolgens gaan specialiseren in duurzaam webdesign. En ook in de randzaken eromheen zoals marketing probeer ik zo duurzaam mogelijke keuzes te maken.
Hoe je je vermogen opbouwt
Vermogen opbouwen kan ook heel goed op een duurzame manier. Triodos en ASN hebben bijvoorbeeld zat duurzame fondsen om in te beleggen, van heel erg laag-risico laag-rendement naar hoog-risico hoog-rendement. En duurzaam fiscaal voordelig pensioenbeleggen als ondernemer kan via Stan&Wende.
Persoonlijk heb ik ook de keuze gemaakt om niet in crypto te stappen, omdat ik het aan de ene kant veel te volatiel vind, en aan de andere kant omdat het energieverbruik verwoestend is voor de aarde en oneerlijk ten opzichte van arme landen die überhaupt nog een energietransitie moeten meemaken.
Ook zit ik niet in vastgoed. Ten eerste omdat ik daar financieel nog lang niet aan toe ben, ten tweede omdat ik geen deel wil zijn van het opdrijven van de huizenprijzen, en geen huisjesmelker wil zijn. Maar aan de andere kant zou ik ook goede dingen kunnen doen met vastgoed, door bijvoorbeeld betaalbare special needs woonruimte te creëren (denk aan goede geluidsisolatie of een rookvrije flat tegen overprikkeling), of duurzame bedrijfsruimtes.
Laatst had ik bijvoorbeeld een toffe brainfart voor datacenters waar alles zo duurzaam mogelijk is: zelf energie opwekken, regenwater voor koeling, restwarmte naar de stadsverwarming, groen dak, groene gevels – een soort datacenterhobbithol. Geen idee of het haalbaar is, maar als je zoiets van plan bent – I want in!
Dus ja, je kunt ook prima op een duurzame manier vermogen opbouwen.
Hoe je leeft
Hoe je leeft tijdens je vermogensopbouwperiode en daarna kan ook veel verschil maken. Als je FIRE wilt worden, helpt het sowieso al om minimalistisch te leven en leefstijlinflatie te voorkomen. I mean, consumentisme is duur. Alles wat je niet koopt omdat je het niet nodig hebt, kun je investeren om je vermogen te laten groeien.
En met een goedkope, minimalistische levensstijl heb je ook nog eens minder vermogen nodig om van te rentenieren, omdat je minder per maand nodig hebt.
Sommigen gaan echt tot het gaatje, en willen overal op bezuinigen. Zelf heb ik wel een soort morele standaard: ik eet graag biologisch, ook al is dat duurder. Ik koop geen fast fashion. Liever koop ik tweedehands, maak ik iets zelf, of koop ik van een duurzaam merk. En ja, dat betekent dat mijn onderbroeken 11 euro per stuk zijn, in plaats van 3 in een pakje voor 7 euro. Want ik heb principes.
Wat je met je vrije tijd doet
Wanneer je eenmaal FIRE bent, heb je opeens zeeën van tijd. Niks doen en de hele dag aan het strand liggen lijkt me vreselijk, en ik denk dat het gros van de mensen, ook in de FIRE beweging, zich binnen de kortste keren te pletter zouden vervelen.
Maar het idee is dat je kunt werken omdat je het wilt, niet omdat het moet. Je bent vrij om je tijd te besteden aan wat jij wilt en belangrijk vindt. En daar gaat het om. Veel FIRE mensen willen graag reizen. Veel vliegen. Dat gaan wij dus niet doen hè.
Ja, ik wil ook reizen. Met de trein. En trektochten lopen. Eerst Europa maar eens uitspelen. En ik hoop dat ik voor mijn dood nog op een duurzame manier naar Nieuw Zeeland kan, om de Lord of the Rings filmlocaties te bezichtigen.
Wanneer ik FIRE ben, heb ik alle tijd voor mijn hobbitdroomleven. Duurzaam en langzaam leven, veel tijd doorbrengen in de natuur, lekker moestuinieren. Dingen doen die ik belangrijk vind, in plaats van omdat ik ervoor word betaald. Veel vrijwilligerswerk valt in die categorie, omdat het niet financieel rendabel is, maar wel heel waardevol is. En dat moeten we niet vergeten. Denk aan lokale politiek, natuurherstel, beheer van cultureel erfgoed, vrijwilliger zijn in een museum.
Conclusie: Moreel FIRE kan ook
Dus ja, ook wanneer je duurzaam leven belangrijk vindt, kun je heel goed moreel FIRE worden! De basisprincipes zijn hetzelfde, je geeft ze alleen anders vorm. Op een manier waar niet alleen je eigen ego blij van wordt, maar waarmee je waarde toevoegt aan deze wereld.
Bronnen
Op de hoogte blijven van mijn duurzame webtips en filosofische hersenspinsels?
Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief 👇🏻